Rehberlik

Ergenlik Döneminde Teknoloji Bağımlılığı ile Başa Çıkma Yöntemleri

1. Teknoloji Kullanımına Sınırlar Koymak

• Günlük Ekran Süresi Limiti: Ekran başında geçirilen süreyi sınırlamak, ergenin daha sağlıklı bir denge kurmasına yardımcı olabilir. Örneğin, okul sonrası veya hafta sonlarında sosyal medya, video oyunları veya internet kullanımını günde belirli bir süreyle sınırlamak (Ergenlik döneminde günlük en fazla 2 saat)
• Ekransız Zaman Dilimleri: Akşam yemekleri, aile toplantıları veya yatmadan önce belirli saatlerde cihazların kullanımını yasaklamak. Bu tür sınırlar, ergenin teknoloji dışında diğer etkinliklere odaklanmasına yardımcı olabilir.

2. Teknolojisiz Zamanlar ve Dijital Detoks Günleri Düzenlemek

Dijital detoks, teknoloji kullanımını belirli bir süre boyunca tamamen kesmek anlamına gelir.

• Dijital Detoks Günleri: Haftada bir gün boyunca, gencin telefon, bilgisayar ve diğer dijital cihazları kullanmamaya özen göstermesini sağlamak. Bu gün, dışarıda yürüyüş yapmak, aile ile vakit geçirmek veya hobilerle uğraşmak gibi alternatif etkinlikler için kullanılabilir.
• Teknolojisiz Tatiller veya Hafta Sonları: Aileler, birlikte vakit geçirirken teknolojiden uzaklaşmaya karar verebilirler. Örneğin, haftada bir gün veya tatillerde, ekranlardan uzak durarak yürüyüşe çıkmak, piknik yapmak, birlikte masa oyunları oynamak gibi aktiviteler düzenlenebilir. Birlikte yemek yapmak ve sofra hazırlamak, genci günlük hayata ve sorumluluklara dahil etmek de aile ilişkilerini güçlendirerek teknolojiden uzak kalmasını sağlayacaktır.

3. Sağlıklı Hobiler ve Fiziksel Aktiviteyi Desteklemek

• Spor ve Egzersiz: Gencin sevdiği bir spora veya fiziksel aktiviteye yönlendirilmesi, ekran başında geçirilen zamanı dengeleyebilir. Futbol, basketbol, yüzme veya dans gibi takım sporları, bireysel egzersizler (yoga, koşu, bisiklet) sağlıklı alışkanlıklar oluşturulmasına yardımcı olabilir.
• Yaratıcı Hobiler: Sanat, müzik, fotoğrafçılık, yazı yazmak gibi dijital olmayan aktiviteler, ergenin teknoloji bağımlılığından uzaklaşmasına yardımcı olabilir. Yaratıcılığını keşfetmek ve geliştirmek, dijital dünya dışındaki başarı hissini arttırabilir.
• Kitap Okuma: Teknolojik cihazlardan uzak durmanın en keyifli yollarından biri, kitap okumaktır. Ailecek kitap okumak gencin okuma alışkanlığı kazanmasına yardımcı olacaktır.

4. Sosyal İlişkileri Güçlendirmek

• Arkadaşlarla Yüz Yüze İletişim: Ergenin dijital dünyada kurduğu arkadaşlıkları, yüz yüze sosyal etkinliklere dönüştürmesi teşvik edilmelidir. Arkadaşlarıyla sinemaya gitmek, bir kafede buluşmak veya ortak hobilerle vakit geçirmek, dijital dünyanın yerini alabilir.

Çocuğum saatlerce bilgisayar/telefon başında vakit geçiriyor ne yapabilirim?

Öncelikli olarak çocuğun bilgisayar başında bu kadar uzun süre vakit geçirmesi ile hayatındaki hangi boşluğu doldurduğu fark edilmelidir.

Eğer çocuğun bilgisayar/telefon başında fazla zaman geçirmesini istemiyorsak bu uğraşın yerine başka bir uğraş koymamız gerekmektedir. Yerine bir hobi, bir uğraş, zaman geçirebileceği bir aktivite koyamıyorsak çocuğun o boşluğu nasıl dolduracağı başka bir sorun doğuracaktır. Çocuğun ilgisine göre bilgisayarın yerini alabilecek sanatsal veya sportif faaliyetler bulunabilir.

Anne ve babanın telefon veya bilgisayar karşısında saatlerce vakit geçiriyorken çocuğa bilgisayardan vazgeçmesini söylemek pek de etkili olmayacaktır.

Bilgisayarın/telefonun kullanımına dair kural koymak ve hem anne hem babanın kurallar konusunda hemfikir olması gerekmektedir.

Ergenlerin bu dönemde kendilerinin söz hakkı alınmadan oluşturulan kurallara uymaları zorlaşmaktadır. Bu yüzden ergeni de ilgilendiren konularda onun da söz hakkı alınmalı ve ortak bir kural konulmalıdır. Oluşturulan kurala tüm ev halkının uyması beklenmelidir.

Cezalandırıcı ebeveyn yerine özendirici ebeveyn rolü benimsenmelidir. Ergenin bilgisayar/telefon başında fazla zaman geçirdiği bir durumda ceza vermek yerine, bilgisayar/telefon harici bir işle veya hobiyle meşgul olduğu zaman ödüllendirmek daha işe yarar olacaktır.

Aşırı internet kullanımı çocuğumun gelişimini nasıl etkiler?

İnternet sanal bir ortam ve bu sanal ortamda geçirilen süre çok fazla artarsa, genç için gerçek ilişkilerin bir kenarda bırakılması söz konusu olabilir. Artık genç gerçek dünyada arkadaşlık kurmak, arkadaşıyla vakit geçirmek yerine mesajlaşmayı tercih edecektir. Bu da gencin sosyal becerilerinin zayıflamasına sebep olacaktır.

Aşırı internet kullanımı gencin vaktinin çoğunu internette geçirmesi sebebiyle akademik başarısını da düşürebilmektedir. Gencin gündelik hayatında sorumluluklarını yerine getirme konusunda problem yaşamasına sebep olabilir.

Uzun süre bilgisayar/telefon başında kalmak çocuğun ortopedik sorunlara, duruş bozukluğuna, bel, boyun ağrılarına; göz yorgunluğuna, baş ağırısına sebebiyet verebilir.

Gencin özellikle kısa videolar içeren İnstagram, Tiktok, Youtube Shorts gibi uygulamalar kullanması dikkat ve konsantrasyon bozuklukları, dikkatin uzun bir süre bir konuya toparlanamaması, hafıza sorunları gibi istenmeyen sonuçları doğuracaktır.

Kısacası ergenlik döneminde olan bireyler için günlük maksimum 2 saat internet kullanımına izin verilmelidir. Gereğinden daha fazla internet kullanımı gencin hem psikolojik hem de bedensel sağlığını etkileyecek birçok olumsuz sonucu ortaya çıkıyor.